Τον αντίκτυπο και την επίδραση των μέτρων Μητσοτάκη «μετρά» από χθες το βράδυ η κτηματαγορά της Θεσσαλονίκης, που αναμένει και την περαιτέρω εξειδίκευση όσων ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στη Βουλή.
Οι πρώτες εκτιμήσεις πηγών της αγοράς με γνώση του θέματος είναι επιφυλακτικές και συγκρατημένες αναφορικά με την πραγματική επίπτωση των παρεμβάσεων στην εξελισσόμενη και εντεινόμενη στεγαστική κρίση.
Ο γρίφος των Airbnb – Η απαγόρευση τα… αυξάνει
Ειδικά ως προς τις βραχυχρόνιες μισθώσεις (airbnb), ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε και την επέκταση του μέτρου της απαγόρευσης έκδοσης νέου ΑΜΑ (Αριθμός Μητρώου Ακινήτου) στα ακίνητα που βρίσκονται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης (δεν διευκρινίστηκε τι ορίζεται σαν κέντρο), όπως δηλαδή συμβαίνει ήδη από τις αρχές του 2025 (και θα συνεχιστεί και το 2026) και στα τρία πρώτα διαμερίσματα του Δήμου Αθηναίων.
Παράλληλα, όπως ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης, για τα ακίνητα που έχουν ΑΜΑ και μεταπωλούνται, θα διαγράφεται αυτομάτως ο σχετικός αριθμός. Συνεπώς, ο νέος ιδιοκτήτης θα μπορεί μόνο να τα μισθώνει με μακροχρόνια συμβόλαια.
Ίσως με το στοπ στα airbnb να αυξηθεί η προσφορά ακινήτων στην μακροχρόνια ενοικίαση στη Θεσσαλονίκη, ίσως και όχι με το παράδειγμα της Αθήνας (που είναι πολύ πιο ραγδαία η επέκταση των airbnb στο κέντρο) να συνηγορεί υπέρ της δεύτερης εκδοχής.
Σύμφωνα με στοιχεία της AirDNA, το μέτρο απαγόρευσης λειτουργίας νέων καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης στο κέντρο της Αθήνας από τις αρχές του 2025 συνοδεύτηκε από αύξηση 5% στον αριθμό των ενεργών καταχωρίσεων. Από 13.913 στο τέλος του 2024, έφτασαν τα 14.651 τον Οκτώβριο του 2025, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να εντοπίζονται ακριβώς στις περιοχές όπου ισχύει η απαγόρευση έκδοσης νέου ΑΜΑ.
Το φαινόμενο δεν οφείλεται σε παρατυπίες, αλλά σε μια μαζική έκδοση ΑΜΑ πριν την 1η Ιανουαρίου 2025. Ιδιοκτήτες και εταιρείες έσπευσαν να κατοχυρώσουν δικαίωμα λειτουργίας καταλύματος και τα ακίνητα μπήκαν προοδευτικά στην αγορά μέσα στη χρονιά.
Αξίζει να σημειωθεί πως πρόσφατη έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών «αθωώνει» την επίδραση της βραχυχρόνιας μίσθωσης στη στεγαστική κρίση.
Οι κατοικίες που διατίθενται αποκλειστικά για βραχυχρόνιες μισθώσεις αντιστοιχούν μόλις στο 0,4% του συνολικού στεγαστικού αποθέματος στην Ελλάδα, αναφέρει το ΟΠΑ.
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι η διαθεσιμότητα κατοικιών επηρεάζεται σημαντικά λιγότερο από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις σε σχέση με τα 2,28 εκατομμύρια κενά σπίτια που υπάρχουν τη δεδομένη στιγμή στη χώρα.
Κοινωνική κατοικία αλλά πόσο «κοινωνική» και πότε;
Την ίδια στιγμή, όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός, τρέχει και η διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου κινήτρων για την αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων και στόχευση την παροχή προσιτής στέγης. Συγκεκριμένα, για τους κατασκευαστές που θα ανεγείρουν νέα διαμερίσματα ή που θα μετατρέπουν παλιά κτίρια σε οικιστικά και στη συνέχεια θα τα κρατούν μισθωμένα για ελάχιστη διάρκεια 10 ετών, θα μπορούν να εκπίπτουν τα έσοδα των μισθωμάτων από τον φόρο εισοδήματός τους.
Με τον τρόπο αυτό, εκτιμάται ότι θα δημιουργηθεί ένα πρόσθετο κίνητρο στην αγορά, προκειμένου να κατασκευαστούν κατοικίες και για ενοικίαση, πέραν της πώλησης.
Οι προθέσεις μπορεί να είναι καλές αλλά σε κάθε περίπτωση με την μετεωρική άνοδο στο κόστος των οικοδομικών υλικών και την εμπλοκή ιδιωτών είναι αμφίβολο κατά πόσο τα ευάλωτα νοικοκυριά θα καταβάλουν πραγματικά προσιτά ενοίκια. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Για να χτιστούν νέες κατοικίες θα περάσουν χρόνια τη στιγμή που η στεγαστική λαίλαπα και τα εξωγήινα ενοίκια «σαρώνουν» καθημερινά τα όποια όνειρα για προσιτή στέγη…
Θα «συγκινήσει» η επιδότηση της ανακαίνισης;
Eπιπλέον, βάσει των πρωθυπουργικών ανακοινώσεων, το 2026 θα τεθεί σε ισχύ και ένα νέο πρόγραμμα ανακαίνισης κατοικιών, ύψους 400 εκατ. ευρώ, το οποίο θα καλύπτει έως το 90% της δαπάνης, ή έως 36.000 ευρώ και θα αφορά κατά προτεραιότητα τα παλιά και τα κλειστά σπίτια. Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτεί εργασίες ανακαίνισης και ήπιες ενεργειακές αναβαθμίσεις, ενώ θα έχει υψηλά εισοδηματικά κριτήρια και συγκεκριμένα 35.000 ευρώ για κάθε ζευγάρι, προσαυξανόμενο κατά 5.000 ευρώ για κάθε παιδί.
Αναμφίβολα θετικό μέτρο αλλά στην πράξη θα φανεί κατά πόσο οι ιδιοκτήτες θα… μπουν στον κόπο ακόμα και με τη γενναία επιδότηση να ανακαινίσουν ακίνητα – σαπάκια (σε πολλές περιπτώσεις).
