Οι… ζωγράφοι του Α’ ΚΑΠΗ Θεσσαλονίκης

Κάθε Πέμπτη, από νωρίς το πρωί, ο κ. Γιώργος και η κ. Αναστασία καταφθάνουν στο Α’ ΚΑΠΗ και μπαίνουν στην αίθουσα ζωγραφικής, συνήθως πρώτοι, για να ετοιμάσουν τον χώρο. Βγάζουν τα πινέλα, ζεσταίνουν τα χρώματα, απλώνουν τα τελάρα και τα καβαλέτα, ώστε όλα να είναι έτοιμα, όταν μαζευτεί η υπόλοιπη παρέα. Μαζί τους στον χώρο είναι συχνά και η κυρία Μαίρη που αν και δεν ζωγραφίζει, τους συντροφεύει στις ετοιμασίες. Μαζί αναμένουν τους φίλους τους και τη δασκάλα τους, την κυρία Ντονατέλα για να ξεκινήσει το μάθημα, το οποίο το περιμένουν πώς και πώς όλη την εβδομάδα.

Το τμήμα ζωγραφικής του παραρτήματος που σήμερα αριθμεί επτά μέλη, είναι στην ουσία μία μικρή αλλά ισχυρή κυψέλη δημιουργίας, όπου ηλικιωμένοι συναντιούνται, ζωγραφίζουν, μοιράζονται στιγμές και βρίσκουν έναν τρόπο να δίνουν ποιότητα και νόημα στον χρόνο τους.

«Τα μέλη της ομάδας έχουν δημιουργήσει μεταξύ τους έναν όμορφο κύκλο συντροφικότητας όπου η δημιουργία συναντά το χαμόγελο και η έμπνευση γεννιέται από τις ανθρώπινες σχέσεις», σημειώνει στη «ΜτΚ» ο αντιδήμαρχος Δημοτικών Κοινοτήτων και Γειτονιών και Μέριμνας για την Τρίτη Ηλικία, Λάζαρος Ζαχαριάδης, ο οποίος παραδέχεται πως το τμήμα έχει εξελιχθεί όχι μόνο σε χώρο καλλιτεχνικής έκφρασης αλλά και σε μία ζωντανή κοινότητα φίλων.

«Η τέχνη γίνεται αφορμή για συζήτηση, μοίρασμα και καθημερινή χαρά, αποδεικνύοντας ότι οι ισχυρές παρέες μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα», υποστηρίζει ο αντιδήμαρχος.

Στις αρχές Φεβρουαρίου 2025, το τμήμα ζωγραφικής έκανε ένα μεγάλο βήμα, διοργανώνοντας στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο μία εντυπωσιακή έκθεση με τίτλο «Ταξιδεύοντας με τα πανιά της Φαντασίας». Παρουσιάστηκαν 150 έργα, όλα δημιουργίες των μελών της ομάδας. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν θερμή, ενώ για πολλούς από τους συμμετέχοντες, ήταν η πρώτη φορά που είδαν τα έργα τους κρεμασμένα σε έναν εκθεσιακό χώρο.

Η δύναμη της τέχνης

Η Ντονατέλα Ρίτσο-Βασματζή, με την ευγένεια και το πάθος της, έχει καταφέρει, σε σύντομο χρονικό διάστημα, να γίνει η ψυχή της ομάδας. Ήρθε από τη Φλωρεντία στην Ελλάδα το 1977 ως «ερωτική μετανάστρια», έμαθε τα ελληνικά εύκολα και βρήκε εξαρχής τρόπους να συνεχίσει να ασχολείται με το πάθος της. Τα τελευταία δύο χρόνια διδάσκει ζωγραφική στο Α’ ΚΑΠΗ.

«Όταν μου ζητήθηκε να βοηθήσω, δέχτηκα πολύ ευχάριστα. Πιστεύω ότι όταν μεγαλώνουμε, χρειαζόμαστε μία ασχολία για να μη σκεφτόμαστε όλες τις χαζές έννοιες που μας περικυκλώνουν», αναφέρει στη «ΜτΚ».

Η σχέση της με τη ζωγραφική είναι βαθιά και προσωπική. Όπως λέει, ζωγράφιζε από πάντα, θεωρώντας τη διαδικασία απαραίτητη για την ψυχή της και για να αντιμετωπίζει τις δύσκολες στιγμές.

Η κ. Ντονατέλα θυμάται πως όταν ήταν νέα στη Φλωρεντία, συνάντησε σε ένα τμήμα ζωγραφικής μία γυναίκα 72 χρονών. «Με το μυαλό που είχα τότε, μου φάνηκε πάρα πολύ περίεργο. Τι θέλετε εσείς σε αυτή την ηλικία εδώ; τη ρώτησα. Ξέρεις τι μου απάντησε; ‘Κοίταξε να δεις κορίτσι μου. Πρώτα μεγάλωσαν τα παιδιά μου, μετά τα εγγόνια μου και τώρα κάνω αυτό που θέλω’. Μου έμεινε ένα γερό μάθημα. Όταν είσαι 20 χρόνων δεν τα σκέφτεσαι αυτά. Τώρα όμως είναι η ηλικία για να βοηθήσεις», εξηγεί.

Σήμερα, στα 74 της, όπως παραδέχεται, αναγνωρίζει το βάθος των λόγων αυτής της γυναίκας. Έτσι και η ίδια, μέσα από τη διδασκαλία, προσπαθεί να προσφέρει σε ανθρώπους που δεν είχαν τη δυνατότητα να σπουδάσουν τέχνες, την ευκαιρία να ξεχνούν τα προβλήματά τους, κάνοντας κάτι δημιουργικό.

Οι βετεράνοι και οι νέοι

Ο 83χρονος Γιώργος Παράσχος είναι από τα παλαιότερα μέλη του τμήματος, έχοντας από το 2007 φιλοτεχνήσει εκατοντάδες ζωγραφιές. Έργα του κοσμούν σήμερα το ιατρείο του ΚΑΠΗ, το γραφείο της διεύθυνσης, ακόμα και την είσοδο της αίθουσας ζωγραφικής.

Η σχέση του με τη ζωγραφική ξεκίνησε τυχαία. Το 2004, ενώ περπατούσε στον δρόμο, βρήκε ένα φυλλάδιο για το τμήμα ζωγραφικής της ΧΑΝΘ. Από εκεί ξεκίνησε μία διαδρομή που τον έφερε μετά τη ΧΑΝΘ, στο ΚΑΠΗ της Χαριλάου και τελικά, το 2007, στο Α’ ΚΑΠΗ.

«Αισθανόμαστε μεγάλη χαρά. Δημιουργούμε, παίρνουμε συγχαρητήρια, κάνουμε εκθέσεις», σημειώνει στη «ΜτΚ». Η ομάδα, όπως τη θυμάται, πέρασε πολλά κύματα, άλλαξε δασκάλους και μέλη, αλλά σήμερα έχει σταθεροποιηθεί σε έναν πυρήνα 6-7 αφοσιωμένων καλλιτεχνών.

Τελευταίο του φιλοτέχνημα είναι το «τρακτέρ», το οποίο, όπως λέει με χιούμορ, λόγω και των αγροτικών κινητοποιήσεων, έγινε εκ των πραγμάτων, επίκαιρο. Τώρα ετοιμάζει ένα καρνάγιο για το οποίο, περιγράφει πώς άρχισε να το ζωγραφίζει επηρεασμένος από μία παλιά δασκάλα του με καταγωγή από τη Χίο. «Κάποια στιγμή σκέφτηκα, δεν κάνω και εγώ ένα καρνάγιο; Και έτσι το άρχισα», εξηγεί.

Στο παράρτημα λειτουργεί επίσης τμήμα αρχαρίων ζωγράφων, όπου συμμετέχουν λιγότερα μέλη που πρόσφατα άρχισαν να καταπιάνονται με τη ζωγραφική.

Μία θεραπευτική κοινότητα

Η Μαίρη Γεωργακούδη μπήκε στην ομάδα το 2018, σε μία από τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής της. «Ήμουν σε πολύ άσχημη κατάσταση. Αλλά όταν ήρθα εδώ, ένιωσα χαρά. Από τότε, περιμένω κάθε βδομάδα πότε θα έρθει η Πέμπτη για να ζωγραφίσω», αναφέρει.

Η απώλεια που είχε βιώσει, είχε βαρύνει το μυαλό της. «Αν δεν ερχόμουν εδώ, δεν ξέρω πώς θα ήμουν», λέει συγκινημένη. Στο τμήμα ανακάλυψε όχι μόνο ότι μπορεί να ζωγραφίσει, αλλά και ότι μπορεί να ξαναστάθει στα πόδια της.

Η 69χρονη Αναστασία Καραπαναγιώτου παράλληλα, εντάχθηκε στο τμήμα σε μία εποχή που ήδη υπήρχε μία πολύ δεμένη ομάδα. «Με αγκάλιασαν αμέσως και πλέον εμείς αγκαλιάζουμε όλους όσοι έρχονται. Θέλουμε να νιώθει ο καθένας μέλος της παρέας», σημειώνει. Η κ. Αναστασία άρχισε να ασχολείται με την αγιογραφία το 2015 και σταδιακά πέρασε στη ζωγραφική.

Το τμήμα ζωγραφικής του Α’ ΚΑΠΗ δεν είναι απλώς ένας χώρος δημιουργίας αλλά περισσότερο μία θεραπευτική κοινότητα. Κάθε έργο που γεννιέται πάνω σε έναν καμβά κρύβει μέσα του όχι μόνο χρώμα αλλά εμπειρίες μίας ολόκληρης ζωής.

«Ως Δήμος θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε δράσεις που δίνουν ποιότητα, ζεστασιά και νόημα στην καθημερινότητα των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας», τονίζει ο Λάζαρος Ζαχαριάδης.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 14.12.2025