- Newsroom
H επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εκτιμά ότι η Ευρώπη βρίσκεται σήμερα σε σχετικά ισχυρή θέση ως προς τη νομισματική πολιτική και τη σταθερότητα των τιμών. Σύμφωνα με τη μεσαία πρόβλεψη της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός κινείται προς τον στόχο του 2%, ενώ η ευρωζώνη εμφανίζεται πιο ανθεκτική σε σχέση με τις εκτιμήσεις του περασμένου Απριλίου, σύμφωνα με τους Financial Times.
Η ανάπτυξη δεν έχει υποχωρήσει, η αντίδραση στους δασμούς υπήρξε συγκρατημένη και το ευρώ δεν υπέστη υποτίμηση. Λαμβάνοντας συνολικά υπόψη τους οικονομικούς δείκτες, η εικόνα της ευρωπαϊκής οικονομίας αποδεικνύεται καλύτερη από το αναμενόμενο.
Το μεγάλο πρόβλημα: η παραγωγικότητα
Παρά τη βελτιωμένη συγκυρία, οι προκλήσεις παραμένουν σοβαρές. Κεντρικό ζήτημα, σύμφωνα με τη Λαγκάρντ, είναι η χαμηλή παραγωγικότητα, η οποία υπονομεύεται από διαρθρωτικά εμπόδια που επιβαρύνουν την οικονομική δραστηριότητα.
Πρόκειται για περιορισμούς που, όπως τονίζει, η ίδια η Ευρώπη έχει επιβάλει στον εαυτό της με εντυπωσιακή επιμονή. Τα εμπόδια αυτά λειτουργούν σαν «αυτοεπιβαλλόμενοι δασμοί», περιορίζοντας την ομαλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς.
Οι «αόρατοι δασμοί» της ενιαίας αγοράς
Τα στοιχεία της ΕΚΤ είναι αποκαλυπτικά: τα εσωτερικά εμπόδια αντιστοιχούν σε επιβάρυνση της τάξης του 110% στις διασυνοριακές υπηρεσίες και περίπου 60% στα αγαθά. Το αποτέλεσμα είναι η παρεμπόδιση της ελεύθερης κυκλοφορίας συναλλαγών σε έναν χώρο που, θεωρητικά, θα έπρεπε να λειτουργεί ως ενιαία αγορά.
Ακόμη κι αν τα μεγέθη αυτά είναι υπερεκτιμημένα κατά το ήμισυ, παραμένουν εξαιρετικά υψηλά και οικονομικά επιζήμια.
Από την υπαρξιακή κρίση στην ευκαιρία
Η πρόεδρος της ΕΚΤ περιγράφει τη σημερινή συγκυρία ως μια μορφή υπαρξιακής κρίσης για την Ευρώπη. Ωστόσο, επισημαίνει ότι, εφόσον υπάρξει ταχύτητα και στρατηγική σκέψη, η κρίση αυτή μπορεί να μετατραπεί σε αφετηρία λύσεων.
Σε προηγούμενη ομιλία της είχε υπογραμμίσει ότι αν όλα τα κράτη-μέλη περιόριζαν τα εσωτερικά τους εμπόδια στο επίπεδο των Κάτω Χωρών, οι φραγμοί στο εμπόριο θα μειώνονταν κατά περίπου 8 ποσοστιαίες μονάδες στα αγαθά και 9 στις υπηρεσίες.
Ακόμη και μια μερική εφαρμογή αυτής της προσέγγισης —της τάξης του 25%— θα αρκούσε, σύμφωνα με την ανάλυση της ΕΚΤ, για να ενισχύσει το ενδοευρωπαϊκό εμπόριο σε βαθμό που να αντισταθμίσει πλήρως τις αρνητικές επιπτώσεις των αμερικανικών δασμών στην ανάπτυξη.
Πολιτικές επιλογές πίσω από τα εμπόδια
Τα εμπόδια αυτά δεν είναι τυχαία. Όπως επισημαίνεται, αποτελούν σε μεγάλο βαθμό προϊόν πολιτικών αποφάσεων. Παρότι το κανονιστικό πλαίσιο διαμορφώνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το μεγαλύτερο μέρος των πρόσθετων περιορισμών προκύπτει από εθνικές κυβερνητικές πρακτικές.
Πληθωρισμός, ανάπτυξη και τα όρια της νομισματικής πολιτικής
Ο Μάικλ Γουλφ αναφέρθηκε σε πρόσφατες δηλώσεις του Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος έχει θέσει ζήτημα επανεξέτασης του ρόλου της ευρωπαϊκής αγοράς, ώστε η σταθερότητα των τιμών να μην αποτελεί τον μοναδικό στόχο, αλλά να συνεκτιμώνται η ανάπτυξη και η απασχόληση — κατά το πρότυπο του διπλού στόχου των ΗΠΑ.
Η Λαγκάρντ, ωστόσο, ξεκαθαρίζει ότι τα παραδοσιακά εργαλεία της ΕΚΤ, όπως οι μειώσεις επιτοκίων και η ποσοτική χαλάρωση, δεν επαρκούν για την άρση των εμποδίων στην παραγωγικότητα. Τυχόν αλλαγές μπορούν να συζητηθούν σε βάθος χρόνου, όμως ο ρόλος της ΕΚΤ, όπως ορίζεται από τις Συνθήκες, παραμένει πρωτίστως η διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την ανάπτυξη, την απασχόληση, την καινοτομία, την παραγωγικότητα και την κλιματική μετάβαση.
Η ΕΚΤ ως αποδιοπομπαίος τράγος
Η επικεφαλής της ΕΚΤ υπογράμμισε ότι η Τράπεζα συχνά μετατρέπεται σε αποδιοπομπαίο τράγο για πολιτικές αδράνειες, υπενθυμίζοντας ότι η εντολή της αφορά πρωτίστως τη σταθερότητα των τιμών και, δευτερευόντως, τη στήριξη των γενικότερων πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πλεονάσματα, επενδύσεις και ένωση κεφαλαιαγορών
Ο Γουλφ επεσήμανε ότι η Ευρώπη παραμένει ζώνη πλεονασματικών αποταμιεύσεων, οι οποίες, όπως υποστήριξε, θα πρέπει να επενδύονται εντός της ίδιας της ηπείρου. Η άποψη αυτή βρίσκει σύμφωνη τη Λαγκάρντ, η οποία θεωρεί ότι η αξιοποίηση των πλεονασμάτων πρέπει να αποτελέσει βασικό πυλώνα μιας νέας στρατηγικής ανάπτυξης.
Κατά την πρόεδρο της ΕΚΤ, το ανθρώπινο δυναμικό υπάρχει. Το κρίσιμο ζήτημα είναι η πρόσβαση σε επαρκή χρηματοδότηση — κάτι που θα διευκολυνόταν ουσιαστικά μέσω της ένωσης κεφαλαιαγορών. Πρόκειται για ένα εγχείρημα που χαρακτηρίζει επείγον, αν και αναγνωρίζει ότι συναντά έντονες αντιστάσεις, οι οποίες εκτιμά ότι θα ενταθούν το προσεχές εξάμηνο.
