Καβάλα: Tα «ίχνη» των ξένων επισκεπτών στις κορυφές του Παγγαίου

Μια απλή ιδέα που άρχισε να εφαρμόζεται πριν μερικά χρόνια έχει ήδη αρχίσει να δίνει πολύτιμες πληροφορίες για την προέλευση αλλά και τις εντυπώσεις των ξένων επισκεπτών που τολμάνε την ορειβασία έως τις κορυφές του Παγγαίου όρους, μεταξύ των νομών Καβάλας και Σερρών. Πρόκειται για τα βιβλία επισκεπτών που τοποθετήθηκαν μέσα σε προστατευτικά κουτιά στις κορυφές «Αυγό» και «Τρίκορφο». Εκεί μπορεί κάποιος, αν το επιθυμεί, να καταγράψει την ανάβασή του. Ήταν μια ιδέα του ορειβατικού συλλόγου Καβάλας που άρχισε να την υλοποιεί από το 2022.

Επειδή δεν αφήνουν όλοι οι επισκέπτες κάποιο αποτύπωμα, το σύστημα αυτό σε καμία περίπτωση δεν θεωρείται ότι καταγράφει το σύνολο της επισκεψιμότητας στο βουνό. Άλλωστε ένα πολύ μικρό ποσοστό όσων περιηγούνται στο Παγγαίο επιλέγουν να ανεβούν στην απότομη κορυφή του Αυγού. Στη συγκεκριμένη κορυφή απαιτείται σίγουρα καλή φυσική κατάσταση αλλά και εξοικείωση με την ορειβασία.

Από τα έως τώρα στατιστικά των εκατοντάδων καταγραφών στο βιβλίο κορυφής, προκύπτει ότι το 70% των επισκεπτών είναι Έλληνες και το 30% αλλοδαποί. Συνολικά έχουν καταγραφεί μερικές ή μεμονωμένες επισκέψεις από 22 διαφορετικές χώρες, από όλες τις γωνιές της Ευρώπης και από τον Καναδά έως την Κίνα. Οι περισσότεροι ξένοι επισκέπτες προέρχονται από τη Βουλγαρία και ακολουθούν οι Γερμανοί, κάτι που θυμίζει την προέλευση της επισκεψιμότητας τους καλοκαιρινούς μήνες στους παραλιακούς προορισμούς του Παγγαίου (Αμμόλοφοι, Νέα Ηρακλείτσα, Νέα Πέραμος κλπ).

Την τελευταία διετία οι αναβάσεις και οι καταγραφές παρουσιάζουν αύξηση της τάξης του 50%. Βιβλία καταγραφής υπάρχουν σε πολλά βουνά της Ελλάδας όμως έως τώρα, με εξαίρεση τον Όλυμπο και το Παγγαίο, δεν αξιοποιούνται τα στατιστικά στοιχεία. Από αυτά αφενός θα προκύψει η δυναμική συμμετοχή των ορεινών όγκων στο τουριστικό προϊόν της χώρας, αφετέρου μπορούν να αποτελέσουν βάση σχεδιασμού.

Περίπου 4 στις 10 αναβάσεις στην κορυφή «Αυγό» του Παγγαίου, καταγράφονται, όπως είναι αναμενόμενο λόγω καλών καιρικών συνθηκών, το τρίμηνο Αυγούστου, Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου. Το εξάμηνο από τον Ιούνιο έως τον Νοέμβριο καταγράφεται πάνω από το 70% των ετήσιων επισκέψεων. Τα έως τώρα δεδομένα δείχνουν ότι το Παγγαίο γνωρίζει σημαντική και σταθερά αυξανόμενη επισκεψιμότητα από Έλληνες και ξένους ορειβάτες, όλους τους μήνες του έτους. Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία άλλων βουνών για σύγκριση, τα στοιχεία από το «Αυγό», σύμφωνα με τον ορειβατικό σύλλογο Καβάλας, καθιστούν το Παγγαίο ίσως το δημοφιλέστερο βουνό στη βορειοανατολική Ελλάδα. Είναι δε ένα από τα εγγύτερα στη θάλασσα και μάλιστα σε περιοχές υψηλής τουριστικής ανάπτυξης.

Κι ενώ αποτελεί αποδεδειγμένα έναν πόλο έλξης επισκεπτών, το Παγγαίο είναι ξεχασμένο από την πολιτεία, χωρίς υποδομές και την απαραίτητη φροντίδα, χωρίς ασφαλή και απρόσκοπτη πρόσβαση μέσα από διαμορφωμένα και σηματοδοτημένα μονοπάτια, χωρίς βασικές υπηρεσίες πληροφόρησης και ασφάλειας, χωρίς οργανωμένους χώρους αναψυχής. Το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει ούτε θεσμικός σχεδιασμός για να γίνουν όλα αυτά στο μέλλον, ώστε το βουνό να αξιοποιηθεί ως μοχλός ανάπτυξης του θεματικού τουρισμού. Την ίδια ώρα, η γειτονική Βουλγαρία «παραδίδει μαθήματα» στον τομέα της αξιοποίησης των ορεινών όγκων.

Την πλήρη απουσία του κράτους υποκαθιστά, εν μέρει, η εθελοντική υπερδραστηριότητα από ορειβάτες και φυσιολάτρες. Η ορειβασία στην Καβάλα ασκείται συστηματικά τον τελευταίο αιώνα, με τον πρώτο σύλλογο ορειβατών να δημιουργείται το 1933. Επιπλέον σύλλογοι δημιουργήθηκαν το 1989 και το 1995, ωστόσο το 2022 συγχωνεύθηκαν όλοι σε έναν ενιαίο, μιας και ήδη πραγματοποιούσαν πολλές κοινές δράσεις.

Στο Παγγαίο υπάρχουν πέντε ορειβατικά καταφύγια. Τα τρία από αυτά, σε υψόμετρα από 1.550 έως 1.750μ., βρίσκονται από την πλευρά της Καβάλας και είναι πολύ κοντά στις κορυφές του βουνού. Θεωρούνται ιδανικά για διανυκτέρευση του ορειβάτη πριν αρχίσει την ανάβαση στην κορυφή την επόμενη μέρα. Άλλα δύο καταφύγια υπάρχουν σε χαμηλότερα υψόμετρα από την πλευρά της Πρώτης και του Ροδολίβους Σερρών.

Οι ψηλότερες και σημαντικότερες κορυφές του Παγγαίου είναι το Μάτι (1.956μ), το Δίκορφο ή Τρίκορφο (1.940μ), ο Βοσκός (1.858μ), το Αυγό (1.835μ). Η ψηλότερη από αυτές, το Μάτι, παρουσιάζει το χαμηλότερο ορειβατικό ενδιαφέρον αφού… ένας δρόμος βατός για αυτοκίνητα οδηγεί έως την κορυφή όπου υπάρχουν εγκαταστάσεις κεραιών τηλεόρασης και τηλεπικοινωνιών.

Σημειώνεται ότι η Καβάλα είχε το 1984 την τύχη να αποκτήσει χιονοδρομικό κέντρο στο Παγγαίο, σε υψόμετρο 1.750 – 1.950 μ. στην τοποθεσία «Κοιλάδα του Ορφέα». Είχε όμως και την ατυχία να μην δοθεί ποτέ ειδικό βάρος από το κράτος ή την αυτοδιοίκηση ώστε αυτό να αναπτυχθεί. Στις ούτε δύο δεκαετίες που λειτούργησε, κι ενώ υπήρξαν πολλά σχέδια και υποσχέσεις για την αναβάθμιση κι επέκτασή του, το χιονοδρομικό περιορίστηκε στα βασικά: 2 πίστες με έναν συρόμενο αναβατήρα κι ένα baby lift. Όταν έκλεισε οριστικά πριν 20 χρόνια περίπου, είχε ήδη μειωθεί η περίοδος χιονοκάλυψης, κάτι που ωστόσο πλήττει πλέον όλα τα χιονοδρομικά στην Ελλάδα. Μέχρι και σήμερα, όμως, κι ενώ δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις σε λειτουργία, κάθε χρόνο συνήθως τον Γενάρη, επισκέπτονται την περιοχή ορισμένοι έμπειροι ορειβάτες σκιέρ για να απολαύσουν καταβάσεις στις απότομες πλαγιές του. Οι δυνατότητες του Παγγαίου είναι εκεί. Απλώς περιμένουν την πολιτική απόφαση που θα σημάνει την αξιοποίησή τους.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 14.12.2025