Με σχέδιο, μέθοδο, οραματική στρατηγική και αποφασιστικότητα η Βόρεια Ελλάδα όχι απλώς μπαίνει στο ενεργειακό παιχνίδι, αλλά σε έναν βαθμό διαμορφώνει και τους όρους του με τα μεγαλεπήβολα επενδυτικά εγχειρήματα, ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ που τρέχουν, να μετατρέπουν την περιοχή σε σταθερό σημείο αναφοράς για την Ευρώπη, μέσα σε ένα τοπίο αβεβαιότητας.
Η ενέργεια, μοχλός ισχύος στον κόσμο του Τραμπ
Σε αυτό το πλαίσιο, η Βόρεια Ελλάδα, λόγω της κομβικής γεωγραφικής, γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής της θέσης και σημασίας στον ενεργειακό χάρτη της νοτιοανατολικής Ευρώπης, έχει όλα τα φόντα και τις προϋποθέσεις να αποτελέσει έναν παίκτη-ρυθμιστή στην αδυσώπητη αρένα του παγκόσμιου ανταγωνισμού, διαφοροποιώντας τις πηγές ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης.
Ο παράγοντας game-changer είναι οι ΗΠΑ που αναγνωρίζουν εμπράκτως τη στρατηγική σημασία Μακεδονίας και Θράκης. Η Αμερική, στην εποχή του Τραμπ με την εξωτερική πολιτική να θυμίζει… business, θέλει να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της, δηλαδή να πουλήσει LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο στην Ευρώπη) που οι ΗΠΑ διαθέτουν σε αφθονία, κόβοντας τον ομφάλιο λώρο της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από τη Ρωσία.
Ακόμα και αν κοστίσει πιο ακριβά το αμερικανικό αέριο στην Ευρώπη από το ρωσικό (αν και η αυξημένη προσφορά του και οι νέες υποδομές που δρομολογούνται εκτιμάται πως θα εξισορροπήσουν το κόστος), εκτιμάται πως τα ευρύτερα πολιτικά οφέλη (η Ρωσία θα αποκοπεί από έναν από τους σημαντικότερους πελάτες της), αξίζουν το ρίσκο.
Ειδικά η Αλεξανδρούπολη, πύλη εισόδου αμερικανικού LNG που θα ταξιδεύει ως το Κίεβο, αποκτά αναβαθμισμένο ρόλο στα ραντάρ όχι απλώς του Λευκού Οίκου αλλά του ίδιου του Τραμπ.
Η Βόρεια Ελλάδα επωφελείται από την έμπρακτη αναγνώριση του ρόλου της από τις ΗΠΑ με την πρόσφατη επίσκεψη της Κίμπερλι Γκίλφοϊλ (πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών) στη Θεσσαλονίκη να ξεκαθαρίζει το σκηνικό. «Βοηθάτε τις ΗΠΑ, είμαστε ακλόνητοι σύμμαχοι», ήταν το μήνυμα που εξέπεμψε με το βλέμμα σε Μόσχα και Κίεβο.
Πλωτά στρατηγεία, μονάδες αερίου, αγωγός πετρελαίου
FSRUs (πλωτοί σταθμοί αποθήκευσης και αεριοποίησης), υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ που θα φτάνει, μέσω Αλεξανδρούπολης μέχρι το Κίεβο, νέες υπερσύγχρονες μονάδες αερίου, η επαναλειτουργία του αγωγού πετρελαίου Θεσσαλονίκης-Βόρειας Μακεδονίας συνθέτουν μερικά μόνο από τα κρίσιμα κομμάτια ενός ενεργειακού παζλ που τώρα σχηματίζεται.
Ο Κάθετος Διάδρομος ανοίγει λεωφόρους ανάπτυξης
Κομβικό κρίκο στην ενεργειακή αλυσίδα αποτελεί ο Κάθετος Διάδρομος, μία εναλλακτική οδός για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ελλάδα μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας έως τη Μολδαβία και την Ουκρανία και έχει τη θερμή υποστήριξη τόσο από την ΕΕ, όσο και από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, με απώτερο στόχο την ταχεία απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο και την ενδυνάμωση της ενεργειακής ασφάλειας της περιοχής.
Ζωτικό στοιχείο του Διαδρόμου είναι ο άξονας Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία. Στη συνέχεια, το παζλ συμπληρώνουν δύο κλάδοι, ο δυτικός (Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία) και ο ανατολικός (Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία).
FSRU Θεσσαλονίκης
Ο Κάθετος Διάδρομος φέρνει πιο κοντά την υλοποίηση του FSRU Θεσσαλονίκης, ανοίγοντας νέους ορίζοντες και νέες δυνατότητες για την Helleniq Energy.
Με την εξωστρέφεια χαραγμένη στο DNA της, η διασυνοριακή εμπορία στο κομμάτι της ενέργειας και του φυσικού αερίου αναμφίβολα ενδιαφέρει την Helleniq Energy, με τον Όμιλο να «μαγειρεύει» την είσοδό του στις εξαγωγές φυσικού αερίου.
Υπό αυτό το πρίσμα, και η Θεσσαλονίκη, πέρα από την Αλεξανδρούπολη, μπορεί να συμμετάσχει στο πολλά υποσχόμενο ενεργειακό τόξο που σχηματίζεται στη Βόρεια Ελλάδα, η οποία καθίσταται νευραλγική ενεργειακή δίοδος για την Ευρώπη.
Με την ΕΕ να έχει θέσει σαν στόχο την πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο έως το 2028, η Ελλάδα καλείται να καλύψει το κενό, με LNG που θα φτάνει από τις ΗΠΑ στο FSRU Αλεξανδρούπολης και θα καταλήγει, διασχίζοντας τον Κάθετο Διάδρομο, έως το Κίεβο.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, η ώρα της επενδυτικής κρίσης για τη Helleniq Energy πλησιάζει σχετικά με το FSRU που θέλει να εγκαταστήσει η θυγατρική του Ομίλου, Enerwave, ανοιχτά του Θερμαϊκού.
Το project «Thessaloniki FSRU» περιμένει πλέον τις τελικές αποφάσεις της Helleniq Energy με την ετυμηγορία για την τύχη της επένδυσης (εκτιμώμενου ύψους 150 εκατ. ευρώ) να… εκδίδεται έως το πρώτο εξάμηνο του 2026 (με χρονοδιάγραμμα υλοποίησης έως το 2030).
Οι ΗΠΑ… ρίχνουν άγκυρα στην επένδυση;
Με τις ενεργειακές εξελίξεις είναι ιδιαίτερα πυκνές το τελευταίο διάστημα, η ανάγκη για περισσότερες υποδομές FSRU καθίσταται επιτακτική στο φόντο της απεξάρτησης της χώρας μας από το ρωσικό αέριο, με την Βόρεια Ελλάδα να αποτελεί την κύρια πύλη εισόδου αμερικανικού LNG στην Ευρώπη.
Τη δεδομένη στιγμή, η γεωστρατηγική και γεωπολιτική αναβάθμιση της χώρας με τις ΗΠΑ αρωγούς, γέρνουν προς το «ναι» την μπίλια για την επένδυση, χωρίς, ωστόσο, αυτό να προδικάζει απαραίτητα τα γεγονότα. Πηγές προσκείμενες στη Helleniq, στις οποίες απευθύνθηκε η «ΜτΚ», αν και άφηναν ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα, τόνιζαν με νόημα πως τα πρόσφατα deals με τις ΗΠΑ βάζουν σε νέες βάσεις το εγχείρημα.
Τι αφορά το έργο
Η εταιρεία, βάσει του σχεδιασμού, θα αναπτύξει τον πλωτό σταθμό με δύο πλοία, ένα μόνο για αποθήκευση αερίου (FSU) και ένα αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU) που θα έχουν συνολική χωρητικότητα 270-280.000 κ.μ. LNG.
Η πλωτή δεξαμενή θα αποτελείται από δύο πλοία δεμένα σε τεχνητή νησίδα, σε μία έκταση περίπου 80 στρεμμάτων (395 m X 204 m). Θα βρίσκεται σε απόσταση 3,45 χιλιομέτρων νότια-νοτιοδυτικά του προβλήτα έξι του Λιμένα της Θεσσαλονίκης και περίπου 3,12 χιλιόμετρα ανατολικά της πλησιέστερης δυτικής ακτογραμμής.
Το υγροποιημένο φυσικό αέριο θα έρχεται σε θερμοκρασία -160 βαθμών Κελσίου και θα αεριοποιείται με τη χρήση του θερμότερου θαλασσινού νερού. Εν συνεχεία, το αεριοποιημένο φυσικό αέριο θα μεταφέρεται με υποθαλάσσιο αγωγό μήκους στη στεριά και με χερσαίο αγωγό στις εγκαταστάσεις της Enerwave στα Διαβατά, ενώ ποσότητες θα διοχετεύονται και στο ΕΣΦΑ (Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Αερίου).
Το γεωστρατηγικό στίγμα
To «Thessaloniki FSRU», εφόσον πάρει σάρκα και οστά, θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού, ενώ θα επιτρέψει διευρυμένη πρόσβαση στις αγορές φυσικού αερίου, αποτελώντας ταυτόχρονα σημείο εφοδιασμού πλοίων με καύσιμο LNG για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Νέα μονάδα αερίου
Τις τελικές αποφάσεις (μέσα στο 2026) της θυγατρικής της Helleniq Energy, Enerwave, αναμένει και το επενδυτικό project, περί των 450 εκατ. ευρώ, που αφορά την κατασκευή υπερσύγχρονης μονάδας αερίου στη Θεσσαλονίκη.
Βάσει των σχεδιασμών, η νέα μονάδα αερίου συνδυασμένου κύκλου προβλέπεται να έχει ισχύ 826MW και η κατασκευή της συνδέεται, σε έναν βαθμό, και με το αν θα ρίξει άγκυρα το FSRU στη θαλάσσια περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου.
Αξίζει να σημειωθεί πως έχει εγκριθεί από το ΥΠΕΝ η Τεχνική Περιβαλλοντική Μελέτη που καθορίζει τις λεπτομέρειες ανάπτυξης του εργοταξίου κατασκευής του σταθμού των 826 MW στα Διαβατά.
Πέραν της κατασκευής της νέας μονάδας η Enerwave, έχει αναβαθμίσει την υφιστάμενη μονάδα ηλεκτρισμού (ισχύος 400MW) που λειτουργεί από το 2005 στη Θεσσαλονίκη, γεγονός που παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία, επιτρέποντάς της να μπορεί να σβήνει και να ανάβει ανάλογα με τις ανάγκες του δικτύου, σε μία περίοδο ταχείας ανάπτυξης και διείσδυσης των ΑΠΕ.
Αγωγός πετρελαίου Θεσσαλονίκης-Βόρειας Μακεδονίας
Μέχρι τα τέλη του 2025, (χωρίς να αποκλείεται και μία μικρή μετάθεση για τις αρχές του νέου έτους, όπως ανέφεραν οι ίδιες πηγές στη «ΜτΚ») αναμένεται η επαναλειτουργία του αγωγού Θεσσαλονίκης-Βόρειας Μακεδονίας, έπειτα από 12 χρόνια αδράνειας.
Ο αγωγός θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό και στην ενεργειακή θωράκιση των Βαλκανίων, καθιστώντας τη Βόρεια Μακεδονία ενεργειακό κόμβο, με τη Helleniq Energy να διευρύνει το επενδυτικό της αποτύπωμα στην χώρα.
Επιπλέον, αναδεικνύεται περαιτέρω ο βαρύνουσας σημασίας ρόλος της Ελλάδας στην ενεργειακή τροφοδοσία της ευρύτερης περιοχής με τη χώρα μας να μοιράζει… την ενεργειακή τράπουλα, ισχυροποιώντας το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό της στίγμα. Ο αγωγός μεταφοράς πετρελαϊκών προϊόντων δεν αποκλείεται μελλοντικά να επεκταθεί και προς τη Σερβία.
Πώς ωφελείται η Βόρεια Μακεδονία
Με την επαναλειτουργία του αγωγού, η Βόρεια Μακεδονία θα μπορεί να ανεφοδιάζεται με υψηλής ποιότητας καύσιμα, και με μικρότερο κόστος. Παράλληλα, η Helleniq Energy θα είναι ικανή να αξιοποιήσει τις εγκαταστάσεις της ΟΚΤΑ ως κέντρο διακίνησης καυσίμων στην ευρύτερη περιοχή και κυρίως προς το Κόσοβο και τη Σερβία.
O αγωγός, μήκους 213 χλμ., έχει μεταφορική δυναμικότητα που ανέρχεται στα 2,5 εκατομμύρια τόνους (πετρέλαιο κίνησης/Diesel) ετησίως.
«Αν έχεις κάτι να προσφέρεις στους ισχυρούς του πλανήτη, τότε σε υπολογίζουν παραπάνω»
«Όταν αξιοποιείς τις δομές της χώρας, τις υποδομές της χώρας, πετυχαίνεις αποπληρωμή των τοκοχρεολυσίων που χρειάστηκαν για να δημιουργηθούν αυτές οι δομές. Άρα, θα αποσβεστεί σίγουρα ο Διάδρομος. Επίσης, το να έχουμε αυτήν την ισχύ, ώστε να δίνουμε αέριο στις Βόρειες χώρες, δηλαδή Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία, μας προσδίδει και μία γεωστρατηγική σημασία. Θα υπολογίζεται περισσότερο η γνώμη της Ελλάδας στην γεωστρατηγική σκακιέρα. Αν έχεις κάτι να προσφέρεις, να δώσεις σαν ωφέλεια στους ισχυρούς του πλανήτη, τότε σε υπολογίζουν παραπάνω. Το FSRU Θεσσαλονίκης, εφόσον υλοποιηθεί, θα είναι ένας σημαντικός κρίκος σε αυτήν την αλυσίδα που σχηματίζεται και φυσικά θα μπορούσε να ενταχθεί στον Κάθετο Διάδρομο», επισημαίνει στη «ΜτΚ» ο Παντελής Μπίσκας, καθηγητής ΑΠΘ στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών.
«Από εκεί και πέρα, το αέριο που θα έρθει στο αέριο της Αλεξανδρούπολης θα έρχεται με ελληνικά καράβια ή καράβια που θα μισθώνονται από ελληνικές εταιρείες. Οι συγκεκριμένες, δηλαδή, επιχειρήσεις θα μεταφέρουν το αέριο από την Αμερική στην Αλεξανδρούπολη και θα έχουν ένα έσοδο το οποίο θα αυξήσει το ΑΕΠ της Ελλάδας και τα έσοδα των εταιρειών αυτών. Επομένως, αυξάνεται το ΑΕΠ της χώρας και η απασχόληση, οι εταιρείες φορολογούνται παραπάνω με το 22% της φορολογίας εισοδήματος, άρα η φορολογία αυτών των εισοδημάτων θα πάει στα κρατικά ταμεία, άρα τα κρατικά έσοδα θα αυξηθούν και εμμέσως θα ωφεληθούν και όλοι οι Έλληνες από το γεγονός ότι θα έχει περισσότερα να ξοδέψει το ελληνικό Κράτος», σημειώνει.
Τα 5 σημεία «κλειδιά»
1)Αναβαθμίζει το γεωστρατηγικό της αποτύπωμα η Βόρεια Ελλάδα, με Αλεξανδρούπολη και Θεσσαλονίκη να μαγνητίζουν ενεργειακές επενδύσεις από την άλλη άκρη του Ατλαντικού.
2)Με την ενέργεια να αποκτά, στους καιρούς του Τραμπ, καταλυτικό ρόλο στην άσκηση πολιτικής και επιρροής, καθίστανται εμφανή τα οφέλη της Βόρειας Ελλάδας που μετατρέπεται σε ενεργειακό hub.
3)Χρονιά-ορόσημο θα αποτελέσει το 2026 για ένα project, το «Thessaloniki FSRU», που θα μπορούσε να αλλάξει δραστικά τα δεδομένα, βάζοντας την πόλη από θέση ισχύος στην ενεργειακή παρτίδα.
4)Σε κάθε περίπτωση, θα αξιολογηθούν όλα τα υπέρ και τα κατά της επένδυσης, καθώς η διεθνής γεωπολιτική και γεωοικονομική αβεβαιότητα βάζει στο τραπέζι τον παράγοντα της ενεργειακής θωράκισης της χώρας σε καιρούς ιδιαίτερα ασταθείς.
5)Διόλου αμελητέος κρίκος στην ενεργειακή αλυσίδα είναι και ο αγωγός πετρελαίου Θεσσαλονίκης-Βόρειας Μακεδονίας που αναμένεται να επαναλειτουργήσει ως τις αρχές του 2026, στέλνοντας ηχηρό μήνυμα διεύρυνσης της επιρροής της Ελλάδας στην ευρύτερη βαλκανική περιοχή.
Όταν ο Λευκός Οίκος… γνώρισε την Alexandroupoli
Ενεργειακός βραχίονας νευραλγικής γεωστρατηγικής, γεωοικονομικής και γεωπολιτικής σημασίας καθίσταται η Θράκη και ειδικότερα η Αλεξανδρούπολη, με τα… «made in USA» deals που ανακοινώθηκαν πρόσφατα να αναβαθμίζουν ουσιαστικά και σε πολλαπλά επίπεδα, τη στρατηγική συμμαχία της χώρας μας με τις ΗΠΑ.
Η Aλεξανδρούπολη παίζει καίριο ρόλο στη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας («σπάζοντας» το ρωσικό μονοπώλιο), την ασφάλεια εφοδιασμού και την ενεργειακή αυτονομία της περιοχής, μπαίνοντας για τα καλά στα ραντάρ των ΗΠΑ (δεν είναι τυχαίο που μετά και από αμερικανική παρότρυνση σταμάτησε η διαδικασία ιδιωτικοποίησης του λιμανιού).
Υπενθυμίζεται πως η εταιρεία ATLANTIC - SEE LNG TRADE, στην οποία ο Όμιλος AKTOR συμμετέχει μέσω της θυγατρικής του Aktor Energy Μονοπρόσωπη με ποσοστό 60% και η ΔΕΠΑ Εμπορίας με 40%, υπέγραψε μακροχρόνια συμφωνία αγοραπωλησίας με την αμερικανική εταιρεία Venture Global για την προμήθεια σημαντικών ποσοτήτων LNG από τις Ηνωμένες Πολιτείες (σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη), με τον Κάθετο Διάδρομο να ανοίγει… δρόμους που κλείδωσαν το deal.
H συμφωνία αγοραπωλησίας διάρκειας 20 ετών (αξίας έως και 25 δισεκατομμυρίων ευρώ με βάση τη σημερινή τιμή του αερίου), θα τεθεί σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 2030.
Και δεύτερο FSRU
Με την Βόρεια Ελλάδα να κινείται στον αστερισμό των FSRUs, «άγκυρα» στο Θρακικό Πέλαγος στοχεύει να ρίξει και δεύτερο FSRU της Gastrade, μία στρατηγική επένδυση (500-600 εκατ. ευρώ) που βρίσκεται μία ανάσα από την υλοποίηση (με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2028).
Το επόμενο διάστημα, αναμένεται να ολοκληρωθεί η περιβαλλοντική αδειοδότηση του FSRU Θράκης, το οποίο αποτελεί το τελευταίο βήμα για να μπορέσει η Gastrade να βάλει το έργο σε τροχιά υλοποίησης με τη λήψη της επενδυτικής απόφασης να προσδιορίζεται για το 2026.
Το αν θα ληφθεί τελική επενδυτική απόφαση λειτουργίας και δεύτερου σταθμού (με δυναμικότητα κοντά στα έξι δισ. κυβικά μέτρα αερίου) θα εξαρτηθεί από τη ζήτηση και το ενδιαφέρον της αγοράς μετά τη διενέργεια market test που θα ζυγίσει τις προθέσεις των δυνητικών ενδιαφερόμενων χρηστών.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 14.12.2025
