Γράφει
Δημήτρης Κατσαντώνης
Στις μετρήσεις της «to the point», αλλά και σε πολλές άλλες έρευνες κοινής γνώμης από πολλές εταιρείες, το θέμα της Υγείας στη χώρα μας «αναβαθμίζεται» ως πολιτικό διακύβευμα. Συνήθως, καταγράφεται ως υπ. αριθμ. 2 πρόβλημα, μετά την ακρίβεια, και μέσα στην πρώτη δυάδα ή τριάδα των θεμάτων στα οποία πρέπει να επικεντρώσει τις προσπάθειές της η κυβέρνηση.
Μάλιστα, είναι σαφές πως μετά την πανδημία των ετών 2020-2022, όπου η ικανοποίηση των πολιτών υπερέβαινε τη δυσαρέσκεια, έχουμε τρία χρόνια κατά τα οποία η δυσαρέσκεια βαίνει αυξανόμενη.
Το σύστημα Υγείας είναι μία εύκολη υπόθεση που μπορεί να λυθεί «με έναν νόμο και ένα άρθρο»; Ασφαλώς όχι.
Αποτελεί όμως καθοριστικό στοιχείο για μία ευνομούμενη ευρωπαϊκή χώρα. Ο τομέας της Υγείας παρουσιάζεται συχνά, συνήθως εκ δεξιών, ως άχθος, ως πηγή δαπανών που πρέπει να ελαχιστοποιηθούν για να «ευνοηθεί η ανάπτυξη». Μία εντελώς μυωπική άποψη, όχι μόνο επειδή «ανάπτυξη» χωρίς κοινωνική ευημερία και συνοχή είναι σαθρή, αλλά και επειδή οι επενδύσεις στην Υγεία παράγουν αξία και συμβάλλουν σε μία πιο βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη (βλ. Fhilippe Aghion, Alexandra Roulet -«Ο νέος ρόλος του Κράτους»).
Ορισμένες σκέψεις προς την κατεύθυνση της αναθεμελίωσης ενός δίκαιου, μη επαχθούς οικονομικά (εννοώ δημοσιονομικά αλλά και για το εισόδημα των πολιτών) και λειτουργικού συστήματος Υγείας θα μπορούσαν να είναι οι ακόλουθες:
- 1. Να αποτελέσει κεντρική πολιτική κατεύθυνση του Κράτους -και διαχρονική, με τις κατάλληλες συναινέσεις- η καθολική κάλυψη των πολιτών, όπου μόνο μικρό μέρος των δαπανών για την υγεία επιβαρύνει τους ασθενείς.
Διεθνείς έρευνες δείχνουν ότι, όταν υπάρχει ένα (κατά το δυνατόν) σύστημα καθολικής κάλυψης, το προσδόκιμο ζωής παρουσιάζει μικρές διαφοροποιήσεις μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Υπάρχει και αντιπαράδειγμα: Στις ΗΠΑ (ιδιαίτερα πριν από το Medicare) όπου οι υπηρεσίες υγείας είναι κυρίως ιδιωτικές (και ακριβές), οι ανισότητες μπροστά στον θάνατο είναι ιδιαίτερα έντονες.
- 2. Να σκεφθούμε νέες λύσεις, ώστε η διατήρηση ή ακόμα καλύτερα η βελτίωση των δεικτών στον τομέα Υγείας να συμβαδίσει με τη συγκράτηση του ρυθμού αύξησης του κόστους (επειδή αύξηση του κόστους, σε απόλυτους αριθμούς, υπάρχει εκ των πραγμάτων λόγω της δημογραφικής γήρανσης αλλά και της τεχνολογικής ανάπτυξης σε ιατρικό εξοπλισμό).
Θα μπορούσε αυτό να επιτευχθεί, με τις εξής δύο παρεμβάσεις: Η πρώτη, να δοθεί προτεραιότητα στις επενδύσεις σε νοσηλευτικό προσωπικό και ιατρικό εξοπλισμό, με κριτήριο δαπανών ανά «νοσοκομειακό ασθενή». Η δεύτερη, να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των δαπανών για την Υγεία, με την αναθεώρηση της οργάνωσης των συστημάτων Υγείας.
Μία πτυχή, είναι η μείωση του διοικητικού κόστους. Εδώ, θα βοηθούσε μία αποκέντρωση των συστημάτων Υγείας. Το αντιπαράδειγμά μας σε αυτό το θέμα είναι η Γαλλία, όπου το διοικητικό κόστος είναι υψηλότατο, όπως και ο βαθμός συγκέντρωσης του συστήματος. Θετικό παράδειγμα η Ισπανία.
Όποιος διακρίνει «κρατισμό» στις παραπάνω επισημάνσεις, ας το ξανασκεφθεί. Το Κράτος και όχι το άτομο είναι εκείνο που πρέπει να επωμιστεί το κύριο βάρος των δαπανών για την Υγεία. Όχι μόνο λόγω των «εξωτερικοτήτων» που παράγουν αυτές οι επενδύσεις αλλά για λόγους ισότητας. Και -γιατί όχι;- για λόγους επιβίωσης του ευρωπαϊκού μοντέλου ανάπτυξης.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 02.11.2025