- Newsroom
Ο κ. Ξεχασούλης είναι ένας αρκούδος, εξαιρετικός μάγειρας και ζαχαροπλάστης που είχε πάντα μια ιστορία να πει. Τον τελευταίο καιρό είχε αρχίσει να ξεχνάει πολλά πράγματα. Δεν έπαιρνε σωστά τα φάρμακά του, έβαζε τα γυαλιά του στο ψυγείο και πήγε να ταϊσει τη γάτα με κουμπιά αντί για κροκέτες. Τα μικρά παιδιά για να τον βοηθήσουν σκέφτηκαν να του φτιάξουν το Παλτό της Μνήμης με τις μικρές έξυπνες τσέπες. Εκεί μπορούσε ο ίδιος να βρει μια φωτογραφία από τα νιάτα του, έναν αστερία και κοχύλια από την αγαπημένη του παραλία, ένα ξύλινο κουτάλι από τότε που έφτιαχνε γλυκά και ένα μικρό σημειωματάριο για να κρατάει σημειώσεις για όσα χρειάζεται να θυμάται. Το παραμύθι με τον τίτλο «Ο κ. Ξεχασούλης και οι τσέπες της μνήμης» δημιουργήθηκε από τους ωφελούμενους και τους υπεύθυνους για τη λειτουργία του Κέντρου Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων Θεσσαλονίκης (ΚΗΦΗ), μετά από μια ιδέα των ηλικιωμένων, και διαβάστηκε στα παιδιά των παιδικών σταθμών και των Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών, ώστε να ενημερωθούν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ή πρόκειται να αντιμετωπίσουν οι παππούδες και οι γιαγιάδες τους και να συμβάλλουν όλα τα μέλη της οικογένειας στη διαχείρισή τους.
Το παραμύθι αυτό, αλλά και όλα εκείνα που δημιουργήθηκαν την τελευταία χρονιά, στο πλαίσιο σχετικής δράσης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, με την ενεργό συμμετοχή περισσοτέρων των 250 ανθρώπων, παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση της Αντιπεριφέρειας Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με θέμα «Διαγενεακή δράση: Η καθημερινότητα των ηλικιωμένων, τα προβλήματα υγείας τους και η συμβολή των μελών της οικογένειας».
Το συναίσθημα και η φαντασία διατηρούνται περισσότερο από τη μνήμη
«Το παραμύθι χρησιμοποιείται στα άτομα με άνοια διότι μπορεί να βοηθήσει με πολλούς ουσιαστικούς τρόπους καθώς απευθύνεται στο συναίσθημα και στη φαντασία, περιοχές του εγκεφάλου που συχνά διατηρούνται περισσότερο από τη λογική μνήμη» τόνισε κατά την εκδήλωση η Δρ. Ψυχολογίας, καθηγήτρια κοινωνικής εργασίας Βάσω Πατακού, υπογραμμίζοντας ότι «οι ιστορίες προξενούν σε αυτόν που τις ακούει ένα ξύπνημα, μια συνειδητοποίηση γιατί απευθύνονται κατευθείαν στο ασυνείδητο». Η ίδια εξήγησε ότι «η μελέτη των παραμυθιών στις κοινωνικές επιστήμες αποκαλύπτει ότι δεν πρόκειται απλώς για φανταστικές ιστορίες αλλά για συμβολικές αναπαραστάσεις κοινωνικών σχέσεων, πολιτισμικών αξιών και ψυχικών διεργασιών». Για τα οφέλη των παραμυθιών επισήμανε ότι ενεργοποιούν τη μακρόχρονη μνήμη, μειώνουν το άγχος και τη σύγχυση, ενισχύουν την επικοινωνία. «Ακόμη και όταν ο λόγος δυσκολεύει, το άτομο μπορεί να αντιδρά με βλέμμα, χαμόγελο και χειρονομίες. Σημαντική είναι η συνεισφορά του παραμυθιού στη διατήρηση της ταυτότητας και της αυτοεκτίμησης του ασθενή διότι επιβεβαιώνει το παρελθόν του, ενισχύει την αίσθηση του ‘ποιος είμαι' και προσφέρει ρόλο και αξία στην ομάδα. Με τον τρόπο αυτό το παραμύθι υποστηρίζει μη φαρμακευτικές θεραπείες για την άνοια, όπως η θεραπεία μέσω αναμνήσεων, η θεραπευτική αφήγηση και τα προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης» συμπλήρωσε.
Από τους ηλικιωμένους για τα παιδιά
Η επιστημονικά υπεύθυνη της δράσης για τη δημιουργία των παραμυθιών, γνωστική νευροψυχολόγος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Δρ. Ελένη Τσάνταλη, ανέφερε ότι ηλικιωμένοι έγραψαν παραμύθια ή διηγήματα για παιδιά τριών έως 18 ετών με τη βοήθεια του προσωπικού των Κέντρων Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων ή των Μονάδων Φιλοξενίας Ηλικιωμένων, που βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα και προσωπικά βιώματα. Στα δημιουργήματά τους εμφανίζονται οι προβληματισμοί τους, οι δυσκολίες της καθημερινότητάς τους σε θέματα ασθενειών, οι φόβοι και η αλληλοϋποστήριξη της οικογένειας, η φροντίδα, η αγάπη και η ελπίδα για το μέλλον.
«Στόχος δεν ήταν να περιγράψουμε μια αδιέξοδη μίζερη πραγματικότητα αλλά μια πραγματικότητα όπου τα προβλήματα γίνονται αντικείμενο διαχείρισης με αγάπη και ελπίδα» είπε. Σχολίασε μάλιστα ότι κάποιες από τις λύσεις που προτάθηκαν για τη διαχείριση των προβλημάτων των ηλικιωμένων με άνοια ενσωματώθηκαν στα παραμύθια. Στο εγχείρημα συνέβαλαν και οι φοιτητές του τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που κάνουν πρακτική στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
Μ. Δερμεντζοπούλου: «Ενισχύουμε τη συλλογική ευαισθητοποίηση και την αλληλοκατανόηση»
Μιλώντας στην εκδήλωση, η Αντιπεριφερειάρχης Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Μελίνα-Μαρία Δερμεντζοπούλου τόνισε ότι η Περιφέρεια προσπαθεί να δημιουργήσει έναν τόπο φιλόξενο για όλους, να βρίσκεται δίπλα στους ανθρώπους της τρίτης, της τέταρτης ηλικίας, ώστε να μην μείνει ποτέ κανένας μόνος. «Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος από το παραμύθι, ώστε να μεταδώσει την αγάπη και την ανάγκη να καταλάβει ο μικρότερος τι θέλει να του πει ο μεγαλύτερος» είπε και πρόσθεσε ότι με τη σχετική δράση ενισχύονται η συλλογική ευαισθητοποίηση και η αλληλοκατανόηση, «αφού τα παραμύθια έχουν αυτή τη δύναμη: να αποτελούν ένα μέσο νοητικής και συναισθηματικής σύνδεσης μεταξύ ατόμων διαφορετικών ηλικιών». Σχολίασε, άλλωστε, ότι «για τους ηλικιωμένους η συγγραφή αλλά και η αφήγηση διατηρεί τον νου ενεργό και ενισχύει τη μνήμη» και γνωστοποίησε ότι τα παραμύθια θα πολλαπλασιαστούν και με τα σύγχρονα εργαλεία θα ταξιδέψουν ακόμη πιο μακριά και σε απομακρυσμένες περιοχές της περιφέρειας που έχουν ανάγκη.
Η τεχνητή νοημοσύνη στη δημιουργία παραμυθιών
Κατά την εκδήλωση παρουσιάστηκε ακόμη το παραμύθι με τίτλο «Το θλιμμένο λαγουδάκι» που δημιούργησε το ΚΗΦΗ Βέροιας, Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας, όπως αυτό μετατράπηκε σε βίντεο με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης από το Κέντρο Ειδικής Αγωγής Καλαμαριάς. Οι φωνές από τα ζωάκια είναι των παιδιών του Κέντρου ενώ το παραμύθι αφηγείται την ιστορία ενός λαγού που έχει κατάθλιψη καθώς έχασε τη γυναίκα του και πλέον κάνει δυσάρεστες σκέψεις, θέλει συνέχεια να κοιμάται και να είναι μόνος του. Οι φίλοι του, τα άλλα ζωάκια τον βοηθούν με την παρέα τους και τις βόλτες τους να νιώσει καλύτερα ενώ όλοι μαζί φτιάχνουν ακόμη και ροδακινόπιτα, το αγαπημένο γλυκό της γυναίκας του.
Σε μια δεύτερη παραλλαγή του ίδιου παραμυθιού τα παιδιά του 1ου δημοτικού σχολείου Νάουσας έπαιξαν κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, τους ρόλους των πρωταγωνιστών του ενώ αναπαρέστησαν σε θεατρικό και το παραμύθι με τίτλο «Γιαγιά, σ' αγαπώ! Πριν και μετά το εγκεφαλικό!». Σε αυτό περιγράφεται η ζωή μιας γιαγιάς και η βοήθεια των εγγονών της που κάλεσαν ασθενοφόρο όταν αντιλήφθηκαν ότι της συνέβη εγκεφαλικό επεισόδιο.
Όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να αναζητήσουν και να βρουν τα παραμύθια στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (www.pkm.gov.gr) , στην ενότητα «Υγεία - Κοινωνική Αλληλεγγύη», στις Συνδέσεις, την ενότητα «Εκπαιδευτικό Υλικό για τους κοινωνικούς επιστήμονες και τους επαγγελματίες υγείας» και συγκεκριμένα στην επιλογή «Παγκόσμια ημέρα για την άνοια και παγκόσμια ημέρα για την τρίτη ηλικία - διαγενεακή δράση με θέμα η καθημερινότητα των ηλικιωμένων, τα προβλήματα υγείας τους και η συμβολή των μελών της οικογένειας».
