Μουντιάλ: Το ποδόσφαιρο ως δημιουργός εθνικής ταυτότητας

Η ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου έχει σημαδευτεί από μεγάλους αγώνες που υπερέβησαν τα όρια του αθλητισμού αποκτώντας κοινωνικοπολιτική διάσταση

Μετά και την κλήρωση της φάσης των ομίλων, η αντίστροφη μέτρηση για το Μουντιάλ 2026, που θα συνδιοργανωθεί από ΗΠΑ, Καναδά και Μεξικό έχει αρχίσει και η προσμονή εκατομμυρίων φιλάθλων για την έναρξη του σημαντικότερου ποδοσφαιρικού τουρνουά στον κόσμο αποτελεί αφορμή για μία νοσταλγική βουτιά στο παρελθόν.

Υπάρχουν άλλωστε παιχνίδια που έμειναν στην ιστορία όχι μόνον για την αμιγώς αθλητική, αλλά και για την κοινωνικοπολιτική τους διάσταση.

Ένας ανέλπιστος θρίαμβος

Η Ουρουγουάη, για παράδειγμα, έχει εντάξει στο βιβλίο της εθνικής της μυθολογίας τον περίφημο τελικό του 1950 με τη Βραζιλία. Ο απρόσμενος θρίαμβος μέσα στο σπίτι της μεγάλης αντιπάλου (2-1) αποτελεί ακόμη και σήμερα σημείο αναφοράς για το μικρό αλλά περήφανο έθνος της κεντρικής Αμερικής.

«Μόνο τρεις άνθρωποι έχουν κάνει το Μαρακανά να σωπάσει με μία κίνηση: ο Φρανκ Σινάτρα, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ κι εγώ», είχε δηλώσει ο Αλσίδες Γκίντζια, σκόρερ του δεύτερου γκολ της «σελέστε», που έστειλε τους Ουρουγουανούς στα ουράνια και έκανε δεκάδες Βραζιλιάνους να πεθάνουν (κυριολεκτικά) από ντροπή και απογοήτευση, κάνοντας το απονενοημένο διάβημα.

brasile-uruguay-1950.jpg

Η φρίκη του πολέμου και το «θαύμα της Βέρνης»

Εννιά χρόνια μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, η Γερμανία ζει ακόμη βυθισμένη στις ενοχές για τις θηριωδίες του τρίτου Ράιχ και οι κάτοικοί της, ακόμη και τα μικρά παιδιά, ντρέπονται ακόμη και να εκφέρουν τη λέξη πατρίδα.

Η εντελώς απροσδόκητη κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1954, στην Ελβετία, αλλάζει όμως άρδην τα πράγματα και οι Δυτικογερμανοί βγαίνουν για πρώτη φορά στους δρόμους κρατώντας σημαίες και τραγουδώντας τον εθνικό τους ύμνο.

bern2-3.jpg

Το στίγμα δεν έχει εξαλειφθεί, αλλά το γκολ του Ραν στο 84', που διαμορφώνει το τελικό 3-2 κόντρα στη μεγάλη Ουγγαρία του Πούσκας, μένει στην ιστορία ως η θρυαλλίδα που αναζωπύρωσε την εθνική υπερηφάνεια μίας υλικά και ηθικά κατεστραμμένης χώρας, συνδεδεμένης με το μεγαλύτερο οργανωμένο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Πολλά χρόνια αργότερα, πάντως, ο θρίαμβος «λερώνεται» από τις φήμες ότι οι Γερμανοί ποδοσφαιριστές είχαν κάνει χρήση μεθαμφεταμίνης πριν τον τελικό με τους σπουδαίους Μαγυάρους, από τους οποίους είχε χάσει 8-3 στον όμιλο.

Τα Φώκλαντς και η εκδίκηση του Ντιέγκο

Πολλά χρόνια αργότερα, το 1986, ήταν η σειρά των Αργεντινών να ζήσουν την απόλυτη έκσταση. Τέσσερα χρόνια μετά την εθνική ταπείνωση από τους Άγγλους στα Φώκλαντς, ο Ντιέγκο Μαραντόνα οδηγούσε την «αλμπισελέστε» στη μεγάλη νίκη επί των «λεόντων», αρχικά χρησιμοποιώντας το χέρι του και στη συνέχεια το μαγικό αριστερό του πόδι.

maradona-shilton-mano-dios.jpg

Εκατομμύρια Αργεντινοί ξεχύθηκαν στους δρόμους για να πανηγυρίσουν τον θρίαμβο, την ώρα που οι Άγγλοι έκαναν λόγο για τη μεγαλύτερη κλοπή στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Μέσα σε 90 λεπτά, η στρατιωτική ήττα του 1982 είχε διαγραφεί από τη συλλογική μνήμη και ο Ντιέγκο ήταν πια και επισήμως ο ήρωας ενός ολόκληρου έθνους. Ένα ποδοσφαιρικό παιχνίδι είχε σημαδέψει για πάντα την ιστορία μίας από τις μεγαλύτερες χώρες του κόσμου.

Loader