Αντιδράσεις και νομικές εκκρεμότητες φρενάρουν τις διαγραφές φοιτητών

Μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2025, τα πανεπιστήμια της χώρας θα πρέπει να έχουν στείλει στο υπουργείο Παιδείας καταλόγους με τους μη ενεργούς φοιτητές τους. Όσοι δεν συμπεριλαμβάνονται σε κάποια από τις ευεργετικές διατάξεις που παρέχουν παράταση του χρόνου σπουδών, αυτοδικαίως θα διαγράφονται.

Οι γραμματείες των τμημάτων καλούνται να καταρτίσουν λίστες φοιτητών που διαγράφηκαν αυτοδικαίως λόγω υπέρβασης της ανώτατης διάρκειας φοίτησης. Η λίστα αυτή αποτελεί διαπιστωτική πράξη, αναρτάται ανωνυμοποιημένα στην ιστοσελίδα του τμήματος και αποστέλλεται στη Διεύθυνση Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας. Η παράλειψη αυτής της διαδικασίας συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα. Η μη εφαρμογή ή η πλημμελής εφαρμογή δε, αυτών των διατάξεων από τα ΑΕΙ θεωρείται πειθαρχικό αδίκημα και λαμβάνεται υπόψη κατά την κατανομή της τακτικής δημόσιας επιχορήγησης. Σύμφωνα με τον Ν. 5224/2025, το υπουργείο ασκεί έλεγχο νομιμότητας και μπορεί να ανακαλέσει παράνομες πράξεις ή να ενεργοποιήσει διαδικασίες ποινικής διερεύνησης, εφόσον εντοπιστούν παραβάσεις.

Από τις 3/12 μέχρι και τις 31/12 εργαζόμενοι στις υπηρεσίες διοικητικής και τεχνικής στήριξης των σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έχουν κηρύξει απεργία αποχή από την παραπάνω διαδικασία. Την περασμένη εβδομάδα το Μονομελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης έκρινε, μετά την σχετική προσφυγή του Δημοσίου, ότι δεν ασκείται καταχρηστικώς το δικαίωμα στην προσβαλλόμενη απεργία και δεν είναι παράνομη. Η προσφυγή του Δημοσίου απορρίφθηκε συνολικά. Σύμφωνα με την απόφαση: «η απεργία-αποχή συνδέεται άμεσα με τις εργασιακές συνθήκες των διοικητικών υπαλλήλων, οι οποίοι υπέχουν πειθαρχική ευθύνη για τη μη τήρηση των προθεσμιών που ορίζει ο νόμος. Η κινητοποίηση δεν συνιστά πολιτική απεργία, αλλά νόμιμη συνδικαλιστική δράση. Το Δημόσιο δεν απέδειξε δυσανάλογη ζημία, ούτε για το ίδιο, ούτε για το κοινωνικό σύνολο ή την εθνική οικονομία. Οι φοιτητές που βρίσκονται υπό διαγραφή έχουν ήδη απολέσει κάθε προνόμιο -παροχή επιδομάτων, δωρεάν συγγραμμάτων- επομένως, η καθυστέρηση δεν επιφέρει επιβάρυνση στο κράτος». Το Δημόσιο, όπως ήταν αναμενόμενο, έχει ήδη ασκήσει έφεση με την απόφαση του Εφετείου να αναμένεται.

Στο πλαίσιο της επίδικης απεργιακής κινητοποίησης οι διοικητικοί υπάλληλοι αναφέρονται, μεταξύ άλλων, στην εκ των πραγμάτων αδυναμία τήρησης του χρονοδιαγράμματος. «Συνεπάγεται ένα δυσανάλογο φόρτο εργασίας, στον οποίο σε περίπτωση που δεν ανταποκριθούν οι διοικητικοί υπάλληλοι των ΑΕΙ θα υπέχουν πειθαρχικές ευθύνες». Τονίζουν επίσης ότι «εκκρεμούν εκατοντάδες αιτήσεις χορήγησης πιστοποιητικών που επιτρέπουν την κατάθεση αίτησης παράτασης διάρκειας φοίτησης. Η δε διαδικασία ανεύρεσης του φακέλου παλαιότερων φοιτητών πρέπει να πραγματοποιηθεί ιδιοχείρως, καθώς οι φάκελοι αυτοί δεν είναι μηχανογραφημένοι αλλά σε έγχαρτη μορφή στους αποθηκευτικούς χώρους των ΑΕΙ». Συμπληρώνουν τέλος ότι: «οι προϊστάμενοι των γραμματειών θα καθίστανται υπόλογοι απέναντι στους διαγραμμένους φοιτητές».

«Δεν μιλάμε για αιώνιους»

Ο Γιάννης Κουρμούλης, πρόεδρος του σωματείου διοικητικών υπαλλήλων ΑΠΘ τονίζει στη «ΜτΚ» πως «δεν μιλάμε ούτε για αιώνιους φοιτητές ούτε για ανθρώπους που έχουν φύγει πλέον από τη ζωή. Μιλάμε για νέους που εισήχθησαν στα πανεπιστήμια μέχρι το 2017 και με χίλια βάσανα και στερήσεις προσπαθούν να σπουδάσουν. Τα κόστος ζωής είναι υπέρογκο, με πολύ υψηλά ενοίκια και νέους που είναι αναγκασμένοι να κάνουν μία και δύο δουλειές για να τα βγάλουν πέρα, σε ένα περιβάλλον που δεν τους βοηθά. Τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι υποστελεχωμένα σε διοικητικό και διδακτικό προσωπικό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να χάσει κάποιος τη χρονιά του γιατί για παράδειγμα δεν χωρούσε να εγγραφεί σε ένα εργαστηριακό μάθημα ή γιατί δεν βρήκε καθηγητή να αναλάβει τη διπλωματική του εργασία. Όλα αυτά δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Ειδικά σε κάποιες δύσκολες σχολές που μπορεί να απαιτηθούν έξι και επτά χρόνια για να πάρει κανείς το πτυχίο όπως είναι για παράδειγμα το Φυσικό, με το νέο καθεστώς, δεν θα καταφέρει να αποφοιτήσει. Είναι ένας νόμος με ταξικό χαρακτήρα διότι όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα θα καταφέρουν πιο εύκολα να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους».

Απειλές σε διοικητικούς

Όσον αφορά το διοικητικό προσωπικό ο κ. Κουρμούλης επισημαίνει πως είναι υποστελεχωμένο σε όλα τα πανεπιστήμια. «Η γραφειοκρατία δεν έχει μειωθεί όλα αυτά τα χρόνια κι έρχεται τώρα να προστεθεί ένας τεράστιος όγκος δουλειάς που είναι η εκκαθάριση των μητρώων. Όπου πρέπει να επισημάνουμε ότι οι φοιτητές διαγράφονται με υπογραφή των προϊσταμένων των γραμματειών, ούτε από συλλογικό όργανο όπως είναι η συνέλευση του τμήματος, ούτε από τον πρόεδρο του τμήματος. Οι διοικητικοί υπάλληλοι λοιπόν έρχονται αντιμέτωποι με την απειλή του πειθαρχικού παραπτώματος, λόγω άρνησης εκτέλεσης καθηκόντων από την μία και, με πιθανά ένδικα μέσα που μπορεί να κινήσουν οι υπό διαγραφή φοιτητές και οι οικογένειές τους. Ήδη άνθρωποι που ενημερώθηκαν ότι θα διαγραφούν απείλησαν διοικητικούς υπαλλήλους με δικαστικά μέσα. Γι’ αυτόν τον λόγο διοικητικοί υπάλληλοι έχουν αιτηθεί από τα Πανεπιστήμια να αναλάβουν τα δικαστικά έξοδα, σε περίπτωση που υπάρξουν νομικές διαμάχες και, ακόμη αναμένεται σχετική απάντηση» συμπληρώνει.

Ενδεχόμενο παράτασης

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μέχρι την καταληκτική ημερομηνία που έχει θέσει το υπουργείο Παιδείας, θα έχει ολοκληρωθεί μέρος της καταγραφής των υπό διαγραφή φοιτητών/τριών αλλά, είναι αδύνατον να έχει ολοκληρωθεί το σύνολο της διαδικασίας. Κι αυτό γιατί, ενδεικτικά για παράδειγμα στη Φιλοσοφική του ΑΠΘ με ιστορία 100 ετών, τα μητρώα είναι πάρα πολύ παλιά και σε κούτες (όχι ψηφιοποιημένα) άρα, όπως εκτιμάται, ακόμη κι αν δεν προχωρούσαν σε απεργία-αποχή διοικητικοί υπάλληλοι θα ήταν πρακτικά αδύνατον να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες στο παραπάνω χρονικό διάστημα. Επιπλέον, σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, εφόσον εκκρεμεί η απόφαση του Εφετείου, οι νομικές διαδικασίες που ακολουθούν είναι δεδομένο ότι θα προκαλέσουν καθυστερήσεις. Συγκεκριμένα, εάν το Εφετείο δικαιώσει το Δημόσιο, η Ομοσπονδία Διοικητικών Υπαλλήλων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης μπορεί να επαναπροκυρήξει απεργία αποχή καθότι, κάθε μία κρίνεται αυτοτελώς ενώ χωρεί αναίρεση της απόφασης του Εφετείου, στον Άρειο Πάγο.

Η εικόνα των ΑΕΙ της Θεσσαλονίκης

Τα πανεπιστήμια, σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκονται πλέον σε τελικό στάδιο επεξεργασίας των στοιχείων προκειμένου να ενημερωθούν οι προς διαγραφή φοιτητές και να αποσταλούν τα στοιχεία στο υπουργείο Παιδείας.

Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, που φέτος συμπληρώνει 100 χρόνια από την ίδρυσή του, προς διαγραφή είναι συνολικά περίπου 30.000 φοιτητές/τριες. Τη φετινή χρονιά προς διαγραφή είναι περίπου 22.000 που προέρχονται από τετραετείς σχολές, την επόμενη χρονιά θα ακολουθήσουν όσοι έχουν υπερβεί το ανώτατο όρια σπουδών σε πενταετείς σχολές και θα ακολουθήσουν οι εξαετείς (Ιατρική).

Στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας που ιδρύθηκε το 1948 και λειτούργησε για πρώτη φορά το ακαδημαϊκό έτος 1957-1958, οι ανενεργοί φοιτητές/τριες υπολογίζονται σε λιγότερους από 4.000. Αίτηση για παράταση σπουδών έκαναν λιγότεροι του 10%, με τον παλιότερο φοιτητή στα μητρώα να είναι της δεκαετίας του ’60.

Στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, το οποίο ιδρύθηκε το 2005, άρχισε να λειτουργεί το 2008 και, το 2019 απορρόφησε τα ΤΕΙ της Θεσσαλονίκης, της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης τα οποία καταργήθηκαν, ο αρχικός αριθμός των φοιτητών που είχαν υπερβεί την ανώτατη διάρκεια φοίτησης και βρίσκονταν σε διαδικασία διαγραφής ήταν 16.427. Υποβλήθηκαν 1.070 αιτήσεις από φοιτητές που άσκησαν το δικαίωμα παράτασης της ανώτατης διάρκειας φοίτησης. Έτσι πλέον ο αριθμός των φοιτητών που είναι σε διαδικασία ελέγχου διαγραφής είναι 15.641. Δεδομένου ότι η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη νομοθεσία, οι τελικοί κατάλογοι θα έχουν αποσταλεί στο υπουργείο μέχρι τις 31/12/2025.

Αποχή και από διδάσκοντες

Κινητοποιήσεις ενάντια στις διαγραφές φοιτητών/τριων πραγματοποιήθηκαν την Πέμπτη στην Αθήνα, στα Ιωάννινα, στην Περιφέρεια Ηπείρου, στο Ηράκλειο και στην Ξάνθη. Πέραν από την φοιτητική κοινότητα, αντιδράσεις καταγράφονται και από την ακαδημαϊκή. Καθηγητές και καθηγήτριες της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ προχώρησαν σε αποχή από τα εκπαιδευτικά τους καθήκοντα την Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επικείμενη ενεργοποίηση του μέτρου των διαγραφών. Στην απόφασή τους τονίζουν ότι οι διαγραφές αποτελούν «αδικαιολόγητο και αυταρχικό μέτρο που πλήττει τις σπουδές χιλιάδων νέων». Κατά την τρέχουσα εβδομάδα, σε κοινή συνέντευξη τύπου που διοργανώθηκε στη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ από φορείς διδασκόντων, εργαζόμενους και φοιτητές από πανεπιστήμια όλης της χώρας διαμηνύθηκε ότι θα αντιταχθούν ενιαία στις διαγραφές, ζητώντας την άμεση απόσυρση της ρύθμισης. Έκαναν λόγο για μια πολιτική που «ανοίγει τον δρόμο στην ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης και μετατρέπει τα δημόσια ΑΕΙ σε ιδρύματα για λιγότερους».

Προσωρινή η λίστα διαγραφών

Ο Χαράλαμπος Μπιλλίνης, καθηγητής, πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και προεδρεύων της Συνόδου Πρυτάνεων λέει στη «ΜτΚ» ότι τα πανεπιστήμια προχωρούν τη διαδικασία κανονικά και «μέχρι 31/12 θα στείλουν την προσωρινή λίστα στο υπουργείο. Η λίστα είναι προσωρινή διότι μέχρι τελευταία στιγμή όποιος επιθυμεί μπορεί να κάνει ένσταση. Την τελική λίστα θα την έχουμε τον Απρίλιο αφότου θα έχουν εξετασθεί οι ενστάσεις». Επισημαίνει πως ήδη αρκετοί από αυτούς που ενημερώθηκαν ότι διαγράφονται έχουν προχωρήσει σε ενστάσεις. Προβλήματα, όχι πολλά, σύμφωνα με τον κ. Μπιλλίνη υπάρχουν. Για παράδειγμα παλιοί φοιτητές δεν είχαν πιστωτικές μονάδες (ECTS) του προγράμματος σπουδών τους κι έτσι δεν έχει διευκρινιστεί πώς θα γίνει η αντιστοίχηση. Στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, προς διαγραφή είναι περίπου 15.000 φοιτητές/τρεις εκ των οποίων αίτηση παράτασης σπουδών κατέθεσαν 330. «Πάνω από 12.500 προέρχονται από το πρώην ΤΕΙ Λάρισας που απορροφήθηκε από το ΤΕΙ Θεσσαλίας το οποίο εντάχθηκε στο πανεπιστήμιό μας».

Σύμφωνα με όσα ορίζει ο νόμος, τα Πανεπιστήμια οφείλουν να ειδοποιήσουν τους προς διαγραφή φοιτητές/τρεις. «Όσους είναι εγγεγραμμένοι στο φοιτητολόγιο που έγινε το ’16,’17 μπορούμε να τους βρούμε. Όσοι είναι σε έγχαρτους φακέλους είναι αδύνατον να τους βρούμε. Γι’ αυτό ζητήσαμε από το υπουργείο, όσοι δεν έχουν περάσει από την μηχανοργάνωση να θεωρηθούν αυτομάτως διαγραμμένοι. Στο ΕΚΠΑ για παράδειγμα υπάρχουν φοιτητές από την εποχή του μεσοπολέμου» εξηγεί ο πρόεδρος της Συνόδου Πρυτάνεων.

Διευκρινίζεται ότι φέτος θα διαγραφούν όσοι προέρχονται από τετραετείς σχολές και εισήλθαν στην ανώτατη εκπαίδευση μέχρι και το 2017. Την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά θα γίνει η εκκαθάριση των μητρώων για τις σχολές πενταετούς φοίτησης (π.χ. Πολυτεχνεία) και την επόμενη χρονιά στις εξαετούς φοίτησης.

*Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 14/12/25